Opieszały spóźnialski dłużnik jest jak wóz konny na autostradzie – w najlepszym wypadku spowoduje korek, ale może być także przyczyną kolizji z fatalnymi skutkami. Takim „korkiem” w firmie jest zator płatniczy, który stanowi poważne zagrożenie dla jej funkcjonowania.
Sektor MŚP czeka na opłacenie faktur ponad 60 dni
Jak podają raporty BIK (Biuro Informacji Kredytowej) w roku 2019 niemal połowa mikro i średnich przedsiębiorstw otrzymywała należności od kontrahentów ponad 60 dni po upływie terminu płatności. 60 dni to dwa miesiące problemów z płacami, zakupem surowców, bieżącymi opłatami. To także trudności w regulowaniu własnych zobowiązań wobec innych kontrahentów – komentuje ekspert z Bibby Financial Services.
Konsekwencje nieotrzymania należnych środków za fakturę
Nagromadzenie się zaległości stawia firmę w trudnej sytuacji. Zachwiana jest płynność finansowa, czasem trzeba ciąć koszty, zmniejszać zatrudnienie. Brak środków na rozwój firmy osłabia jej pozycję na rynku. Długotrwały zator płatniczy może doprowadzić do upadku przedsiębiorstwa, a niejednokrotnie do bankructwa innych podmiotów z nim współpracujących.
Najczęściej spotykanie przyczyny zatorów płatniczych
Przyczyn zatorów płatniczych należy upatrywać w:
- Ogólnej sytuacji gospodarczej kraju, szczególnie podczas kryzysów mających niespodziewane, nagłe przyczyny (tak jak obecny kryzys wywołany pandemią koronawirusa).
- Celowej nieuczciwości kontrahentów – to działanie podchodzące pod nieuczciwą konkurencję; jest to także cecha charakterystyczna współpracy z podmiotami działającymi w szarej strefie lub na granicy tej strefy.
- Niezamierzonej działalność kontrahentów – opóźnienia w płatnościach spowodowane problemami finansowymi dłużnika to najczęściej spotykany powód powstawania zatorów.
- Sporach opóźniających zapłatę – wstrzymanie płatności wiąże się niekiedy z reklamowaniem jakości dostarczonych towarów czy usług; kontrahent nie jest zadowolony, ma zastrzeżenia co do jakości i wstrzymuje przelew środków do czasu usunięcia wad.
- Lekkomyślnych, niewłaściwych decyzjach biznesowych – brak spójnej, twardej polityki rozwoju finansowego przedsiębiorstwa przynosi w efekcie działania chaotyczne, nieprzemyślane, szkodliwe; takie zadaniowe, „rwane” podchodzenie do spraw finansów jest w sprzeczności z bezpieczeństwem finansowym, które kojarzy się z systematycznością, harmonią, myśleniem perspektywicznym.
Skutki zatorów płatniczych
Zatory płatnicze w każdej skali są szkodliwe dla kondycji firmy. Najczęściej spotykane skutki to:
- Nadmierny, nieplanowany wzrost kosztów spowodowany koniecznością wzięcia kredytów na finansowanie działalności i utrzymanie płynności do czasu zwrotu długu.
- Problem z utrzymaniem płynności, co w skrajnych przypadkach może doprowadzić do upadłości.
- Negatywny wpływ na kondycję finansową kontrahentów – zatory działają jak przewracające się kostki domina: gdy przedsiębiorca ma problem z dłużnikami często sam staje się dłużnikiem innych podmiotów, u których tworzą się przez to zatory finansowe.
- Utrata zaufania – ma związek z sytuacją opisaną powyżej – brak terminowości nie jest dobrą rekomendacją do współpracy; zatory finansowe to czas, w którym firmy tracą dotychczasowych klientów i nie zyskują nowych.
- Osłabienie kondycji firmy – zmniejszenie zatrudnienia, brak środków na rozwój technologii i inwestycje to czynniki, które nie prognozują dobrze dla przyszłości,
- Spowolnienie rozwoju gospodarczego w regionie i kraju – każda firma ma swój wkład w rozwój gospodarczy; firma upadająca to wymierne straty finansowe dla gospodarki w skali regionu i kraju.
Zatory płatnicze w 2020 roku
Na pomoc przedsiębiorcom borykającym się z problemem zatorów płatniczych ruszył ustawodawca. Od początku 2020 roku obowiązuje ustawa o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia zatorów płatniczych. Dla przedsiębiorców najbardziej pomocne wydają się być zmiany dotyczące skrócenia terminów płatności oraz wyższych odsetków należnych z tytułu przeterminowania płatności i nowych progów rekompensat przysługujących wierzycielom. Nowością jest to, że z systemu rekompensat mogą korzystać podmioty publiczne. Warto wiedzieć, że rekompensata jest świadczeniem należnym nawet wówczas, gdy wierzyciel nie poniósł żadnych nakładów na odzyskiwanie długu.
Nieuzasadnione wydłużanie terminów zapłaty uznane oficjalnie za nieuczciwą konkurencję
Nie bez znaczenia jest także wprowadzenie nowej typizacji czynów uznawanych za nieuczciwą konkurencję – od 1 stycznia 2020 za takie uznaje się nieuzasadnione wydłużanie terminów zapłaty za dostarczone towary lub usługi.
Raporty z praktyk płatniczych
Małe i średnie przedsiębiorstwa zyskują nowe narzędzie, jakim są raporty z praktyk płatniczych, których sporządzanie jest obowiązkiem dużych przedsiębiorstw. To duże ułatwienie przy sprawdzaniu wiarygodności kontrahentów bez potrzeby zwracania się po dane do biur informacji gospodarczej.
Sposoby rozwiązywania problemów z zatorami płatniczymi
Jednak najlepsza nawet ustawa nie rozwiąże jednym cięciem problemu zatorów na zawsze. Przedsiębiorcy muszą podejmować także inne, skomasowane działania w celu ochrony kondycji finansów swojej firmy. Cześć tych sposobów dotyczy postępowania przed zawarciem kontraktów, inne to metody działania, gdy zator jest już faktem.
1. Weryfikacja kontrahenta
Weryfikacja kontrahenta – to bardzo dobry sposób na unikniecie problemów; sprawdzenie wiarygodności nie jest trudne, a może uratować nas przed problemem utraty płynności. Przedsiębiorcy korzystający z biur informacji gospodarczych powinni także współpracować z nimi w zakresie zgłaszania nieuczciwych kontrahentów – to taka zbiorowa odpowiedzialność za losy innych podmiotów, wszak nasze nieprzyjemne doświadczenie może być przestrogą dla innych.
2. Monitorowanie należności i system windykacji
Monitorowanie należności i system windykacji – każdy właściciel przedsiębiorstwa musi stworzyć skuteczny system monitorowania należności oraz windykacji; na poziomie firmy możliwe jest monitorowanie – sprawdzanie terminów oraz windykacja miękka, czyli przypominanie o zaległościach telefonicznie, mejlem lub pocztą tradycyjną. Średnie i duże przedsiębiorstwa mogą skorzystać z usług firm świadczących usługi monitorowania, windykacji oraz faktoringu.
3. Faktoring
Faktoring – to sprawdzona metoda odciążenia przedsiębiorcy oraz realne i pewne zabezpieczenie płynności finansowej firm. Faktor, czyli firma świadcząca usługi faktoringu otrzymuje faktury od faktoranta (przedsiębiorcy) i wypłaca mu zaliczkę w wysokości ustalonej w umowie. Dłużnik należność wpłaca do faktora, a ten wówczas przelewa przedsiębiorcy resztę należności pomniejszoną o prowizję. Czy to się opłaca? Zamiast czekać na zapłatę 30, 60 czy więcej dni pieniądze otrzymujemy w dniu przesłania faktury i możemy nimi swobodnie obracać. Wysokość prowizji jest mniejsza niż odsetki od kredytów. Więc warto!
4. Windykacja twarda
Windykacja twarda – oznacza perturbacje biurokratyczno – sądowe. Działania kosztowne, rozłożone w czasie, nie zawsze skuteczne w przypadku ogłoszenia upadłości dłużnika. Jednak czasem jest to jedyne wyjście, aby odzyskać pieniądze. I tu z pomocą przychodzą firmy zajmujące się faktoringiem i windykacją. Przy umowie na faktoring pełen faktor bierze na siebie ryzyko odzyskiwania długów na drodze sądowej. Przedsiębiorca nie będzie stroną postępowania, ponieważ swoje wierzytelności scedował na faktora.
Który styl jest bardziej popularny?
Co powinno decydować o wyborze stylu walki z zatorami płatniczymi? Czasem jest to przymus, który wynika z sytuacji – gdy zator jest już faktem nic nam nie da sprawdzanie wiarygodności kontrahentów – dłużników. Dla dobra firmy, dla jej harmonijnego rozwoju ważne jest opracowanie strategii walki z zatorami finansowymi, która wykorzysta wszelkie dostępne narzędzia.
Mądrość i ostrożność w podejmowaniu decyzji biznesowych jest istotna, ale może hamować dynamikę rozwoju przedsiębiorstwa – niekiedy ryzykowne inwestycje są bardzo korzystne. Stąd warto rozważyć możliwość współpracy z firmą faktoringową. Niezakłócony przepływ środków zapewniony, wizja zatorów odsunięta nawet w czasach zachwiania gospodarki krajowej, ochronione miejsca pracy, jasna i klarowna wizja przyszłości firmy.
